JAJKA -co się kryje pod skorupką?
Można powiedzieć, że jajo, to życie w pigułce. Dlatego ma nieocenione właściwości dla naszego organizmu. I choć jeszcze do niedawna panował pogląd, że nie są zbyt zdrowe i dlatego nie powinniśmy ich zbyt często jeść, to jednak dziś dietetycy są zgodni co do tego, że warto je jeść częściej, kilka razy w tygodniu. A to z powodu substancji odżywczych w nich zawartych, a mających pozytywny wpływ na nasz organizm.
Warto więc przypomnieć co takiego w sobie mają jajka.
Najcenniejszym jego składnikiem jest białko, ponieważ jest pełnowartościowe, czyli najlepsze. Zawiera wszystkie niezbędne aminokwasy potrzebne do funkcjonowania organizmu, również te, których sami nie możemy wytworzyć (egzogenne) i należy dostarczać je wraz z pożywieniem. Już dwa jaja średniej wielkości w 35 procentach pokrywają dzienne zapotrzebowanie dorosłego człowieka na te właśnie aminokwasy.
Dlatego są najdoskonalszym produktem pochodzenia zwierzęcego. Podczas badania wartości innych białek, punktem odniesienia jest właśnie białko jaja, jest produktem wzorcowym.
Zawiera więcej tłuszczów nienasyconych, czyli tych dobrych, niż nasyconych oraz witaminy A, D, E, K, B2 i B12. A ze składników mineralnych, które wpływają na pracę wielu wewnętrznych narządów znajdziemy tam wapń, żelazo fosfor, potas, miedź i magnez.
Żółtko jest źródłem lecytyny. Ze względu na właściwości emulgujące można ją nazwać „pogromcą tłuszczu”, ponieważ rozbija spożywane tłuszcze oraz cholesterol na małe cząsteczki i zapobiega odkładaniu się cholesterolu w naczyniach krwionośnych. Lecytyna jest korzystna dla pracy wątroby, chroni przed powstawaniem kamieni żółciowych, rozpuszczając cholesterol w żółci. Pomaga w koncentracji i w opanowaniu stresu.
Luteina zawarta w jajach korzystnie wpływa na wzrok, chroniąc jednocześnie przed zgubnym wpływem promieniowania słonecznego.
Poza tym jest niskokaloryczne.
Ilość składników mineralnych i witamin zależy bardzo od chowu kur, czyli przede wszystkim czym są karmione i w jakich warunkach hodowane. Dlatego najwartościowsze są te od kur z gospodarstw, gdzie ptaki chodzą swobodnie, dziobią to co znajdą, najczęściej świeżą trawę i zioła. Ważne też jest o jakiej porze roku znoszą jaja. Wiosna i latem żółtka są najlepsze, najbogatsze w witaminy i minerały. Poznamy to po kolorze pomarańczowym żółtka. Natomiast kolor skorupki zależy od rasy kur.
A co z cholesterolem w jajkach? Nie należy się go bać. Wiele badań potwierdza, że jedzenie jajek nie powoduje znaczącego wzrostu poziomu cholesterolu, jeśli w ogóle. Tak naprawdę szkodzą nam nasycone tłuszcze trans z pożywienia, podwyższając poziom cholesterolu LDL. Aczkolwiek umiar w spożywaniu wszystkich produktów jest zawsze polecany.
Nie bójmy się więc jeść jajek. Ich spożycie podnosi sprawność naszego mózgu, buduje mięśnie, wzmacnia kości, chroni narząd wzroku, według ostatnich badań obniża zachorowalność na nowotwory, pomaga w utrzymaniu zdrowej ciąży. Są również bardzo smaczne i mogą byś podawane na nasze stoły w wielu kolorowych wersjach .
Najlepiej przysłużą się nam jajka gotowane na miękko. Są najłatwiej strawne i zachowują najwięcej swoich cennych właściwości. Zbyt długi gotowanie doprowadza do reakcji siarki z żelazem. Szybkie wyjęcie z wrzątku i schłodzenie zapobiega powstaniu siarczku żelaza, uniemożliwiającego przyswajanie żelaza. Jajko gotowane ponad 10 minut traci połowę swoich cennych właściwości, a zielonkawa otoczka świadczy o występowaniu związków siarki.
Kupując jajka zwracajmy koniecznie uwagę na ich świeżość, gładką skorupkę oraz oznaczenia na skorupce. Stemple z kodami oznaczają:
0 – jajka z produkcji ekologicznej. Kura mieszkała w kurniku z grzędą, mogła skubać trawę, zioła i chwasty, była dokarmiana ekologicznym, niemodyfikowanym ziarnem.
1 – jajka z chowu na wolnym wybiegu. Kura miała dostęp do świeżego powietrza i grzędę, ale była karmiona jak kura klatkowa.
2 – jajka z chowu ściółkowego. Kura mieszkała w kurniku ze ściółką lub piaskiem, miała grzędę ale była karmiona jak kura z chowu klatkowego.
3 – jajka z chowu klatkowego. Kura była karmiona preparatami genetycznie modyfikowanymi, w klatce bez ściółki , bez możliwości rozprostowania skrzydeł.
Klasa A oznacza świeże jajka bez uszkodzeń skorupki. B - jajka niższej jakości. C- jajka do użytku przemysłowego.
Zalecane jest spożywanie jaj o możliwie niskim oznaczeniu kodowym. Takie bowiem zawierają najwięcej wartości odżywczych.
Najzdrowsze są jajka od kurki zielononóżki kuropatwianej. Jest to polska rasa kur.
Łatwo sprawdzić, czy jajko jest świeże. Po rozbiciu powinno mieć wypukłe żółtko i przejrzyste białko. Przed rozbiciem zanurzone świeże jajko opada na dno naczynia, za mało świeże lub stare, wypływa na powierzchnię.
Trzeba też pamiętać, że jajka mogą być produktem alergicznym, zwłaszcza dla niemowląt i małych dzieci. W tym przypadku zaleca się pieczenie jaj przez co najmniej 30 minut w temperaturze około 180 stopni C, a większość dzieci z alergią będzie mogła je spożywać.
Można jednak śmiało powiedzieć, że dla zdecydowanej większości osób, właściwe odżywianie powinno być wspomagane przez spożywanie jaj. Tym bardziej, że wszystkim nam smakują.
